EN

Besin Yolu ile Bulaşan Hastalıklar, Besin Güvenliği ve İshal

BESİN YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLAR, BESİN GÜVENLİĞİ VE İSHAL  

  • Bazı besinlerin, besin zehirlenmelerine yol açan mikroplar ile bulaşmış olma olasılığı daha yüksektir. 
  • Şüpheli besinler; çiğ ya da az pişmiş et ve tavuk, yumurta, pastörize olmayan süt ve az pişmiş midye gibi deniz ürünleridir. 
  • Pek çok hayvanın etinin/ürününün “havuzlanılarak” kullanıldığı, hamburger, omlet gibi yiyecekler risklidir. 
  • Her besin, hazırlanırken temel temizlik  kuralları kırılırsa, mikroplar ile bulaşabilir. 
  • Bir mikroorganizma ile kirlenmiş, su veya gıdalar ile bulaşan en az 250 hastalık bulunmaktadır.  
  • Besin zehirlenmeleri , besin yoluyla bulaşan  en sık karşılaştığımız, ortak gıda yemiş olan pek çok kişiyi etkileyen; ishal, bulantı, kusma ile seyreden hastalıklardır. Bazen tifo ve dizanterideki gibi, yüksek ateş, eklem -kas ağrıları vardır. 
  • Ayrıca; brusella (peynir hastalığı ), hepatit A  (sarılık)gibi, haftalar aylar sonra gelişen sistemik hastalıklara yol açabilir ve bazen, eklem iltihabı, beyin ve sinir hasarı ve böbrek yetmezliği gibi hastalıklarla sonlanabilmektedir. 
  • Sıcaklıkların arttığı ve daha sık dışarıda, nasıl hazırlandığını bilmediğimiz, gıda tükettiğimiz yaz aylarında görülür. 
  •  Güvensiz hissettiğiniz besinler için ; “PİŞİR YE , KAYNAT İÇ, SOY YE”  BUNLARI YAPAMIYORSAN HİÇ YEME – kuralı geçerlidir.
  • Kendiniz gıda hazırlarken alabileceğiniz basit önlemlerSık el yıkamadaha iyisi %60 alkol ile el temizliği,  gıdanın 78 0 C’ye kadar ısıtılması, iç ısısının  ≥70 0 C olması yani içinin pembe olmaması ve pişirilmiş gıdaların, 4 saatten uzun even yaz aylarında 2 saatten uzun oda ısısında tutulmaması. 
  • Kaynağına güvenemediğiniz suları içeceğiniz ya da kullanacağınız durumlar için: temiz su ile 1 damla klorun, 30 saniye bekletilmesi ile hazırlanan klorlu suları kullanabilirsiniz..Suların 1 dk. kaynatılması da işe yarar ama klor ve kaynatılmaya dayalı, besin zehirlenmesi etkenleri de bulunmaktadır. 
  • Ortak kullandığımız havuz gibi, küçük miktardaki kapalı sularda, klorlama, sarılık gibi hastalıkların ya da parazitlerin bulaşmasını önlemek için yeterli değildir.  
  • En iyisi, havuzlarda ve temiz olmadığını düşündüğümüz denizlerde su yutmamaktır. 
  • Bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar, ileri yaşlardakiler, gebeler ve bebekler için daha dikkatli olunmalıdır. 
  • Mide asidini azaltıcı ilaçlar kullananlar, buzlu su gibi mide pasajını hızlandıran durumlar, barsak mikrobiyotasına olumsuz etki eden antibiyotik kullanımları, besin ile bulaşan hastalıklara yakalanma olasılığımız artırır. 

 

İSHAL  

  • Aniden başlayan ishaller çoğunlukla infection ile ilişkilidir.
  • Bakteriler, virüsler veya parazitler sorumludur.
  • Çoğunlukla gıda ya da su yolu ile bulaşan etkenler ile gelişir. 
  • Genellikle sulu ishal şeklindedir, bulantı-kusma gibi belirtiler eşlik edebilir. 
  • Ani başlayan, ağır veya kanlı ishaller çoğunlukla, bakteriler ile ilişkilidir. 
  • Salgınlar şeklinde seyreden ishaller çoğunlukla “besin zehirlenmeleri” ile ilişkilidir.
  • Besinlerin özellikleri veya ishalin geliştiği kişi ve ortam, hangi etkenlerin sorumlu olabileceği konusunda ipuçları verir.
  • Yüzme havuzları bazı paraziter ishaller için kaynaktır. 
  • Enfeksiyonlar dışında; gıda alerjileri, ilaç ( özellikle antibiyotikler , kanser tedavileri vb.)  yan etkileri ve iltihabi barsak hastalıkları ishal nedeni olabilir.  
  • İki haftadan uzun süren ishaller için ayrıntılı değerlendirme gerekir. 
  • Ateş ve kanlı ishal var ise dışkı incelemeleri yapılırken, uygun bir antibiyotik başlanmalıdır.
  • Sıvı eksilmesi nedeniyle tıbbi sorun yaşayacak;  ileri yaş, kalp-damar hastaları, böbrek hastalıkları olanlar, bebekler, hastanede yakın gözlemde tutularak damar yolu ile sıvı verilmelidir. 
  • Evde kendiniz, tuz ve şeker ile sıvı karışımları hazırlayarak ya da hazır satılan “yerine koyma” tozları (ORS) ile sıvılar tüketerek, sıvı açığı oluşmamasını sağlayabilirsiniz.
  • KUSMA DA İSHAL DE, AĞIZ YOLU İLE ALINAN MİKROPLARIN BİR AN ÖNCE ORGANİZMADAN ATILMASI İÇİN GELİŞTiRDİĞİMİZ SAVUNMA MEKANİZMALARI GİBİ DÜŞÜNÜLMELİDİR…
  • İlk 24-48 saat içinde, ciddi beslenme ve sıvı alım sorunlarına yol açmıyorsa, kusma da ishal de durdurulmamalıdır.
  • Sıvı alımını engelliyorsa veya sıvı kaybı sağlık için risk oluşturacaksa kusma önleyici ilaçlar, basit sulu ishallerde ise, ishal durdurucu ajanlar kullanılabilir.
  • KANLI İSHALLER İLE ATEŞ EŞLİK EDEN İSHALLERDE ASLA İSHAL DURDURUCU KULLANILMAMALIDIR…
  • Kararı hekim vermek koşulu ile uygun dozda uygun probiyotik preparatları kullanılabilir.
  • Sık sık ve az az , posasız gıdalar ile beslenilmelidir. 
en_USEnglish
tr_TRTurkish en_USEnglish