HPV NEDİR ?
Human (İnsan) Papilloma virüsü (HPV), cilt ve mukozayı tutan 100’den fazla alt tipi bulunan bir virüstür.
Bazı alt tipleri kanser ile yakın ilişkilidir.
HPV, infekte kişi ile “cilt –cilde” sıkı temas sonucu bulaşır.
Mukozayı tutan türler, cinsel yol ( genital, oral veya anal olmak üzere) ile veya anneden-bebeğe bulaşır.
Yüksek riskli HPV tipleri (en sık tip 16, tip 18)- rahim ağzı kanseri ve aşağıda sayılan diğer kanserler ile
- Servikal kanser
- Penil kanser
- Vulvar, vajinal kanser
- Orofaringeyal (ağız-boğaz) kanser
Düşük riskli HPV tipleri ise siğiller ile ilişkilidir.
- Deri siğilleri (el ve ayaklarda)
- Genital siğiller
- Tekrarlayan respiratuar papillamatöz (ses tellerinde papillomlar)
HPV İNFEKSİYONU İÇİN EN ÖNEMLİSİ KORUYUCU YAKLAŞIMDIR
Koruyucu yaklaşım, aşılama ve düzenli servikal tarama programlarıdır.
Aşıların cinsel aktif yaşa gelmeden yapılması önemlidir.
- Kız çocuklarında: 11- 12 yaş (Daha önce aşılanmamışlarda 26 yaşa dek uygulanabilir)
- Erkek çocuklarda 11- 12 yaş (Daha önce aşılanmamışlarda 21 yaşa dek uygulanabilir)
- Daha önce aşılanmamış olup erkeklerle seks yapan erkekler veya HIV infeksiyonu gibi nedenlerden bağışıklık sistemi baskılanmış erkeklerde 26 yaşa dek uygulanabilir.
AŞI YAŞI DOKUZ YAŞINA KADAR ÇEKİLEBİLİR .
HPV AŞILARI
Rekombinant teknoloji ile virus benzeri partiküller kullanılarak üretilmiş olan üç HPV aşısı bulunmaktadır:
İki valan aşı (Cervarix®): Tip 16, Tip 18 infeksiyonlarını önler.
Dört valan aşı (Gardasil®) : Tip 6, 11, 16, 18 infeksiyonlarını önler.
Dokuz valan aşı (Gardasil 9®): Tip 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 infeksiyonlarını önler.
- Üç doz olarak uygulanır.
- Erken yaşta aşılamak daha koruyucudur, aşılama 15 yaşından önce başlanılmışsa yalnızca 2 doz ile koruyuculuk sağlanacaktır.
- İki valan aşı; 0, 1 ve 6. ay olarak uygulanır. İkinci doz, ilk dozdan en az dört hafta sonra, üçüncü doz, ikinci dozdan en az 12 hafta, ilk dozdan en az altı ay sonra olarak deltoid kas (üst kol) içine uygulanır.
- Dört valan aşı: 0, 2 ve 6. ay olarak uygulanır.
- Aşıları uygulamadan önce HPV için test yapmaya gerek yoktur.
Aşılar arasındaki fark şöyle özetlenilebilir;
İki valan aşı; servikal kanserlerin %70’ine neden olan yol açan önemli iki serotipi kapsar.
Dört valan aşı; servikal kanserlerin %70 ‘ine neden olan türler ile genital siğillerin %90’ına neden olan türleri kapsar.
Dokuz valanlı olan ise; servikal kanserlerin %90′ına neden olan türler ile genital siğillerin %90’ına neden olan türleri kapsar.
HPV aşıları kadınlarda servikal kanserlerin büyük bir bölümünü engellemekle birlikte bazı virüs tiplerini kapsamayabilir.
Aşılama yapılmış olsa bile rutin servikal tarama programı devam ettirilmelidir.
Aşıdan önce infekte olmuş veya sitolojik bulguları olan kişilerde aşının etkin olmayacağı unutulmamalıdır.
HPV İNFEKSİYONUNUN SEYRİ
İnsanların %80’i tüm yaşamı boyunca HPV infeksiyonu geçirecektir.
Çoğu kişi infekte olduğunun farkında bile olmaz.
Ayrıca ilk iki yıl içinde infeksiyon %90 oranında temizlenir.
Kalan %10 ‘ununda ise ömür boyu sürer ve genital siğiller, kanser ile ilişkili olabilir.
HPV infeksiyonunun servikal kansere dönüşümünün seyri
SERVİKS KANSERİ TARAMA
–Pap testi (Sitoloji): hücre incelemesi yaparak, prekanseröz (kanser öncüsü) lezyonlar olup olmadığına bakılır.
–Bir spekulum ile vajen genişletilerek, serviks (rahim ) ağzından hücre için örnek alınır ve hücre incelemesi için laboratuvara gönderilir.
–HPV testi; virüs olup olmadığına bakılır.
Bir spekulum ile vajen genişletilerek, serviks ağzından hücre için örnek alınır ve virüs incelemesi için laboratuvara gönderilir.
1.Tarama 21 yaşında başlamalı ve yalnızca Pap Testi yapılmalıdır.
– Normal ise 3 yıl sonra tekrar- 29 yaşına kadar her 3 yılda bir yapılmalı.
2.İlk tarama henüz yapılmamış ve yeni yapılacak ise;30-65 yaş ,aşağıdaki her üç yaklaşım da olabilir..
–Pap+HPV: Normalse-5 yıl sonra ve 5 yılda bir 65 yaşına kadar tekrar
Tarama için bu seçenek yani “ikili test” tercih edilmelidir.
–Pap: Normalse 3 yıl sonra-TEKRAR DEĞERLENDİRME
YALNIZCA SİTOLOJİ BAKILIYOR İSE, 3 YILDA BİR TEKRAR
–HPV: Normalse 5 yıl sonra– TEKRAR DEĞERLENDİRME
TEST SONUÇLARI YORUMU:
Pap Testi
Anormal
Servisinizde (rahim ağzı) hücre değişimleri vardır.
Kanser olduğunuz anlamına gelmez.
Bu hücre değişimleri muhtemelen HPV’ye bağlıdır.
Düşük düzeyli: Minör değişim deniliyorsa, kendiliğinden normale dönme olasılığı yüksektir.
Yüksek düzeyli: Ciddi değişim deniliyorsa bu “prekanseröz” anlamına gelir. Dokunun uzaklaştırılması kansere dönüşümü önler.
Belirsiz
Rahim ağzındaki hücreler anormaldir ancak HPV ile ilişkili olup olmadığı belirsizdir.
Gebelik, infeksiyon, menapoz gibi nedenlerden olabilir.
Ek olarak HPV testinin yapılması bu sonucu açıklığa ulaştırır.
HPV Testi
Test negatif: Yüksek riskli yani rahim ağzı kanseri ile ilişkili serotipler yoktur.
Test pozitif: Yüksek riskli yani rahim ağzı kanseri ile ilişkili serotipler vardır.
KARMA SONUÇLARIN YORUMU
- HPV (-), Pap (Normal): Önümüzdeki birkaç yıl içinde rahim ağzı kanseri olma riskiniz çok düşük, 5 yıl sonra ya da doktorunuzun önerdiği zamanda tekrar değerlendirin.
- HPV (-), Pap (Belirsiz ) : HPV ilişkili bir hücre değişimi yoktur. Doktorunuzun önerdiği zamanda tekrar değerlendirilin, belki doktorunuz kolposkopik değerlendirme ile rahim ağzına yakından bakmak isteyebilir.
- HPV (-), Pap (Anormal ): Kolposkopik değerlendirme ve gerekirse hücrelerin cerrahi olarak uzaklaştırılması.
- HPV (+), Pap (Normal ) : HPV doğal olarak eradike olabilir veya bazı hücre değişikliklerine yol açabilir. Bir yıl içinde “ikili test” tekrarlanmalı.
- HPV (+), Pap (Belirsiz ) : Kolposkopik değerlendirme ve gerekirse hücrelerin cerrahi olarak uzaklaştırılması veya izlem.
- HPV (+ ) Pap (Anormal ) :Bu kanser olduğunuz anlamına gelmez.
Kolposkopik değerlendirme ve gerekirse hücrelerin cerrahi olarak uzaklaştırılması.
RAHİM AĞZI KANSERİNDEN ÖLÜMLER; AŞILAMA VE İKİLİ TARAMA YAPILAMAYAN KADINLARDA GERÇEKLEŞMEKTEDİR.
HPV KADIN KANSERLERİNİN 4. SIKLIKTAKİ NEDENİDİR.
DÜNYA’DA HER 1 DAKİKADA 1 KADIN RAHİM AĞZI KANSERİ TEŞHİSİ ALMAKTADIR.
HER YIL 300.000 KADIN RAHİM AĞZI KANSERİNDEN ÖLMEKTEDİR.
TÜRKİYE’DE HER GÜN 5 YENİ OLGU VE 2 ÖLÜM, BU NEDEN İLE OLMAKTADIR.
AŞI RAHİM AĞZI KANSERLERİNİ %90 ÖNLEMEKTEDİR.